Tarihçe

Demiri ilk kullanıma dair işaretler mızrak uçları, bıçak ve süs eşyaları şeklinde olup Sümerler ve eski Mısırlılara kadar M.Ö. 4000 yıllarına kadar dayanmaktadır. M.Ö. 3500 ile M.Ö.2000 yılları arasında Mezopotamya, Anadolu ve Mısır civarında eritilmiş demirden yapılan objeler daha çok görülmeye başlanır, bunların kullanımlarının törensel olması demirin o çağlarda altından bile daha pahalı olmasından dolayıdır. Örnek: İlyada'da savaş silahları Bronzdan yapılmasına karşın demir, demir İngotlar ticarette kullanılmaktadır. M.Ö. 1600 ile M.Ö. 1200 yıllarına gelindiğinde demir orta doğuda giderek artan bir şekilde görülür.
M.Ö. 550 yıllarında Çin'de oldukça gelişmiş ocak teknolojisiyle dökme demir ve pik demir üretimleri sağlandı. Avrupa'da jlk ortaya çıkışı İsveç'in İnlapphutten ve Vinahyttan bölgelerinde 1150 ve 1350 yıllarında olmuştur. İlk demir izabe (ergitme) işlemlerinde odun kömürü kullanılmıştır. 18.Yüzyılda İngiltere ağaç kaynaklarının azalması nedeniyle kok kömürü kullanılmaya başlanmıştır. Abraham Darby'nin buluşu Endüstri devrimi için gerekli enerji kaynağını ortaya çıkarmıştır. 2000 yılında Dünya'da 48 ülkede demir cevheri üretimi yapılmakta olup, %70 pazar payı olan en büyük üretici ülkeler, Çiin, Brezilya, Avustralya, Rusya ve Hindistan'dır.

TÜRKİYE'DE DEMİRİN TARİHİ SÜRECİ

Türkiye'de demir çelik sanayi kurulum aşamasına 1925 yılında iktisat vekaleti tarafından başlanmıştır. Petrol yataklarının incelenmesi için Lüxemburglu Dr.Lucius kömür ve demir cevheri içinde Avusturya'dan Leopen maden mektebi profesörlerinden Dr. Granigg getirilmiştir. Birkaç yıl çalıştıktan sonra bu çalışmalar durdurulmuştur. 1928 yılında Erkan-ı Harbiye'de toplantı yapılarak Demir Çelik durumu yeniden incelenmiş, bütçeye ödenek kalmadığı için sonuçlanamamıştır.
1932 yılına gelindiğinde 3. girişimde Rus heyetin incelemeleri ile başlanılmış gelecekteki ihtiyaç düşünüldüğünde yılık 300.000 ton üretim yapacak fırınlar yapılmasına karar verilmiştir. Erkan-ı Harbiye'nin İngiliz hükümeti ile 10 Kasım 1936 yılında 2,5 milyon sterlinlik kredi anlaşmasıyla H.A Bassel firmasına verilmiştir.
3 Nisan 1937 yılında İsmet İnönü tarafından temeli atılıp 6 Haziran 1939 yılında 3 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanmıştır.
13.05.1955'e kadar Sümerbank'a bağlı kalmıştır. Bu tarihten sonra Türkiye Demir Çelik İşletme Müdürlüğü adını almıştır.
Karabük bölgesinin seçilme nedeni tren yollarının ulaşımın kolay olması, demir cevherinin o bölgede yoğun olması ve arazinin fabrika kurulumu için müsait olması ayrıca maden kömürü havzalarına yakınlığıdır.

DEMİRİ TANIYALIM

Simgesi "Fe" Atom numarası"26" olan Demir dünyada en çok bulunan elementlerden biri olup yer kabuğunda %5 oranında bulunur. Demir metali demir cevherlerinden elde edilir. Doğada nadiren elementel halde bulunur. Demir büyük ölçüde karbonlu bir alaşım olarak kabul edilebilecek olan çelik yapımında kullanılır.

Kullanım Alanı:

Tüm metaller içinde en çok kullanılandır. Dünyada üretilen metallerin ağırlıkça %95'ini oluşturur. Düşük fiyatı, yüksek mukavemet özellikleri demiri otomotiv, gemi gövdesi yapımı ve binaların yapısal bileşeni olarak kullanımında vazgeçilmez kılar. En çok bilinen demir alaşımılı çeliktir. 

Kullanım formları şunlardır:

PİKDEMİR : %4 - %5 karbon ve değişen oranlarda saflıklar (S,Si, P, gibi) içerir. Demir cevherinden dökme demir ve çeliğe giden yolda bir ara ürün olarak değerlendirilir.
DÖKME DEMİR: %2 - %4 "Karbon" %1 - %6 "Silisyum" az miktarda "Manganez" içerir. Kükürt ve fosfor gibi empirüteler, kabul edilebilir seviyelere düşürülmüştür. 1420-1470K ergime sıcaklığı. Mekanik özelliği büyük ölçüde bileşiminde bulunan Karbon aldığı forma bağlıdır. Beyaz dökme demirlerde Karbon sementit veya demir karbür şeklindedir. Bu sert ve kırılgan bileşik beyaz dökme demirleri sertleştirir, fakat darbelere karşı dayanıksız kılar. Gri dökme demirlerde karbon serbest ince grafit pulcukları halindedir ve bu da keskin kenarlı grafit pulcuklarının gerilim arttırma karakterinden dolayı malzemeyi kırılgan yapar. Gri dökme demirin yeni türü olan sünek demirde ise malzemenin tokluk ve mukavemetini arttırmak için dökme demirin az miktarda magnezyum ile muamele edilip grafit pulcuklarının şeklinin küresel veya modüler hale dönmesi sağlanır 

KARBON ÇELİĞİ : %0,4 - %1,5 arasında karbon ile az miktarda Manganez, fosfor ve silisyum içerir. 

DÖVÜLEBİLİR DÖKME DEMİR : %0,2 den daha az karbon içerir. Tok ve dövülebilir bir üründür. 

ALAŞIMLI ÇELİK : Değişen Miktarlarda karbonun yanı sıra Krom, Vanadyum, Molibden, Nikel, Tungsten gibi metalleri içerir. Daha çok yapısal alanlarda kullanılır. Bu çelik alaşımlarının en büyük özelliği az miktarlardaki alaşım elementi ilavesiyle çok yüksek mukavemet ve tokluğun elde edilmesidir.